Justine le Clerq - Krimp (2018)

Goede schrijvers hebben genoeg aan 150 boekpagina's bewijst Justine le Clerq in haar derde boek, Krimp geheten. De schrijfster heeft zelf een jeugd vol drugs en geweld achter de rug en put daar gretig uit bij het vertellen van het verhaal van Lina.

Lina is de dochter van Hugo Hersenvoort, eigenaar en kok van Bistrot, een Haags restaurant met een goede culinaire reputatie. Haar moeder is ooit verdwenen, maar haar vader amuseert zich uitstekend in one-night-stands met steeds andere vrouwen. Papa wordt geadoreerd door zijn dochter die hem graag helpt in de keuken van het restaurant. Hij is een man met stevige opinies over opvoeding en vindt dat zij op haar 15e oud genoeg is om zelfstandig te wonen. Ze moet iemand worden, vindt hij. Hij regelt een kamer voor haar, verhuist er wat van haar meubels naar toe en laat haar daar achter. Lina is vol woede en onbegrip over wat hij haar aan doet, en eenmaal ontkoppeld van de veiligheid van het ouderlijk huis, raakt ze snel op verkeerd spoor. Ze komt in een Bonnie&Clyde-relatie met de wat oudere Rick en woont met hem op de pof in hotels en 'hosselt' in winkels goederen die ze elders weer verkopen om rond te komen. En geleidelijk wordt dat bestaan gewelddadiger, met roofovervallen als eindpunt.

Lina blijkt getalenteerd te zijn bij wat je nodig hebt voor succes op het verkeerde pad en kan dat ook goed verwoorden:

Een overval doe je niet zomaar, niet met elk humeur. Je moet jezelf in een bepaalde staat brengen, in een woedende staat. (...) De haat moet tegen mensen zijn, maar praktisch van aard. Je wilt geld, geen bajes. Je moet net genoeg haten om iemand een mes tegen de keel te drukken (...) met genoeg beheersing om (...) het lemmet op de huid te houden.

Maar uiteindelijk loopt het toch mis. Als dat tenminste zo genoemd mag worden, want in een tussendoor hoofdstukje heeft Lina de lezer al laten weten dat zij inmiddels een dertiger is met een goede baan bij een ministerie.

De jacht van politieagenten die voorafgaat aan de arrestatie van Rick en Lina geeft de schrijfster van Krimp de gelegenheid te laten zien wat beeldend schrijven is:

Alles in mijn lichaam was op de vlucht, had nog maar één doel. Mijn spieren veerden, ik voelde Ricks stevige handdruk die me nooit los zou laten, me nooit in de steek zou laten. (...) Ze mochten mij laten gaan of doodschieten, het maakte me niets meer uit. (...) Iedere rennende stap voelde rank, alsof er helium in mijn benen zat en tegelijk leek de stap in al zijn lichtheid uitgerekt te duren en keek ik naar papa die de schilletjes van druiven trok omdat ik ze anders niet wilde eten, keek ik naar mama die toch ergens moest zijn, ergens.

Omdat Rick alle schuld op zich neemt komt Lina ongeschonden uit de confrontatie met de politie en slaagt er in haar leven weer op de rails te krijgen: ze maakt haar studie af, krijgt een baan, herstelt het contact met haar vader enigszins en krijgt zowaar gedurende enige tijd een relatie met een oppassende burger. Ze blijft wel last houden van woede-aanvallen. En Rick? Die bezoekt ze één keer in de gevangenis maar laat het daarbij, wetend dat ze hiermee hem in de steek laat.

Met Rick loopt het mede daardoor niet goed af en haar schuldgevoel daarover verziekt het leven van Lina in het laatste deel van Krimp . De verhaalstijl wordt emotioneler, de scènes fragmentarischer, de woede-uitbarstingen nemen in aantal toe. En haar zelfhaat en toch weer terugkerende wrok over wat haar vader haar aangedaan heeft zal ooit leiden tot een onvergeeflijke misdaad, beseft ze steeds meer.

Met Krimp heeft Justine Le Clercq een overtuigend portret geschilderd van een meisje dat door aanleg maar ook door omstandigheden gedreven wordt tot haat en zelfhaat. Het is geschreven in een stijl - bruusk en emotioneel, maar soms met vertederende aandacht voor details - die past bij het personage. Mooi boek.

(Deze recensie verscheen eerder op de site van Literair Nederland, 6-01-2018)